Düşük Doz BT ile Akciğer Kanserinde Erken Tanı Mümkün

Akciğer kanseri, dünya genelinde kansere bağlı ölümlerin başında geliyor. En önemli sorun ise hastalığın çoğu zaman belirti vermeden ilerlemesi. Uzmanlar, özellikle yüksek risk grubundaki bireylerde düşük doz bilgisayarlı tomografi (LDCT) taramalarının erken teşhis için kritik bir fırsat sunduğunu belirtiyor. Göğüs hastalıkları uzmanları, bilimsel çalışmaların LDCT sayesinde akciğer kanserine bağlı ölüm oranlarının yüzde 20’ye varan oranlarda azaltılabildiğini ortaya koyduğunu dile getiriyor.

Uzmanlar, akciğer kanserinin genellikle sinsi şekilde ilerlediğine dikkat çekiyor. Hastalık çoğu zaman öksürük, halsizlik, göğüs ağrısı gibi belirtiler ortaya çıkmadan önce ileri evreye ulaşabiliyor. Sigara kullanımı akciğer kanserinin en önemli risk faktörü olarak öne çıkarken, hava kirliliği, asbest, radon gazı, genetik yatkınlık ve mesleki faktörler de riski artırıyor. Hastalığın geç teşhis edilmesi tedavi şansını düşürürken, erken evrelerde yakalanması sağkalımı belirgin şekilde yükseltiyor.

Düşük doz bilgisayarlı tomografi, akciğerlerin çok daha düşük radyasyon dozu ile görüntülendiği özel bir tarama yöntemi olarak öne çıkıyor. Klasik toraks BT’de radyasyon dozu ortalama 6–7 mSv iken LDCT’de bu oran 1–2 mSv civarında seyrediyor. Yani, 3–5 kat daha düşük radyasyonla yüksek çözünürlüklü görüntüler elde edilebiliyor. ABD ve Avrupa’da yapılan geniş çaplı bilimsel çalışmalar, LDCT’nin akciğer kanserine bağlı ölümleri kayda değer şekilde azalttığını gösteriyor.

Uluslararası kılavuzlara göre 50–80 yaş aralığında olan, en az 20 paket-yıl sigara öyküsü bulunan ve hâlen içen ya da son 15 yıl içinde sigarayı bırakmış bireylerin yılda bir kez LDCT ile taranması öneriliyor. Risk grubunda olmayan kişiler için ise rutin tarama tavsiye edilmiyor; ancak pasif içicilik, aile öyküsü, asbest veya radon maruziyeti gibi ek risk faktörleri bulunan bireylerde hekim değerlendirmesi önem taşıyor.

LDCT’nin radyasyon dozu çevresel radyasyona yakın olduğundan güvenle uygulanabilen bir yöntem olarak kabul ediliyor. Ağrısız, hızlı ve kontrast madde gerektirmeyen bu taramada yanlış pozitif oranları modern değerlendirme sistemleriyle düşürülmüş durumda. Düzenli yıllık taramalar ise yanlış negatif riskini en aza indiriyor.

Uzmanlar özellikle sigara kullanıcılarını uyarıyor: “Akciğer kanseri çoğu zaman belirti vermeden ilerler. Şikâyetleri beklemek yerine yıllık tarama yaptırmak hayat kurtarır. Erken tanı konan her hasta kazanılmış bir hayattır. Multidisipliner değerlendirme ve düzenli takip, erken teşhisin başarısını artırır.”